سدیم کربنات سنگین
سدیم کربنات سنگین Soda ash heavy
سدیم کربنات ماده شیمیایی معدنی و یا به عبارتی غیر آلی است که دارای کاربردهای بسیار فراوانی در صنعت است. این ماده با نام های سودا اش، نمک سودا، سنگ قلیا و نمک دی سدیم و همچنین با فرمول شیمیایی Na2CO3 شناخته شده است. به طور کلی سدیم کربنات در طبیعت به دو دسته تقسیم می شود که شامل سدیم کربنات سنگین و سدیم کربنات سبک است. لازم یه ذکر است که سدیم کربنات سنگین از لحاظ ترکیب و ساختار شیمیایی تفاوت چندانی با سدیم کربنات سبک ندارد. در واقع تنها تفاوت این دو با یکدیگر در برخی از ویژگی های فیزیکی است.
سدیم کربنات سنگین در واقع از ترینا استخراج می‌شود. ترینا نوعی نمک دوگانه به شمار می‌آید که از کربنات هیدروژن و کربنات سدیم ساخته شده است. این نوع نمک با تبخیر چند باره آب دریاچه‌های حاوی آن به وجود می‌آید. لازم به ذکر است که مهمترین و اساسی‌ترین ترکیب آن هیدروکسید سدیم بوده که دارای قابلیت غیرخورنده‌ای است، که موجب می‌شود حمل و نقل آن ایمن‌تر باشد.
بزرگترین منبع تولید این ماده در جهان، دریاچه ای در کنیا بوده که با روش لایروبی این دریاچه هر ساله مقادیر بسیار فراوانی سدیم کربنات سنگین از آن برداشت می‌شود. لازم به ذکر است که استان سمنان نیز یکی مهمترین تولیدکنندگان این محصول در ایران به شمار می‌رود. از سدیم کربنات سنگین عمدتا به منظور تولید محصولات شستشو دهنده، نظافتی و بهداشتی، علف‌کش و همچنین قارچ کش استفاده می‌شود.
آنچه در ادامه خواهید خواند...
مشخصات کلی سدیم کربنات سنگین
همان‌طور که پیش‌تر بیان شد فرمول و ساختار شیمیایی سدیک کربنات سنگین با سدیم کربنات هیچ تفاوتی ندارد. این ماده دارای ترکیبی یونی متکل از دو کاتیون سدیم (+Na2) و یک آنیون به نام کربنات (-CO3) است.
این ماده شیمیایی به عنوان یک باز قوی شناخته شده و دارای قابلیت‌های فراوانی است. این ماده دارای شکل ظاهری پودری شکلی بوده که به رنگ سفید و فاقد هر گونه بوی خاصی است. این محصول دارای قابلیت انحلال در آب بوده و به راحتی در آن حل می‌شود. این ماده در صورت حل شدن در آب، سدیم هیدروکسید و کربنیک اسید تولید می‌کند.
سدیم کربنات سنگین از چگالی تقریبی 1000 کیلوگرم بر متر مکعب و ذراتی با ابعاد 300 تا 500 میکرون برخوردار است. این مقدار تقریبا دو برابر چگالی سدیم کربنات سبک است.
جالب است بدانید که سدیم کربنات سنگین با استفاده از فرآیند هیدراتاسیونی که بر روی سدیم کربنات سبک انجام می‌شود به وجود می‌آید. در این فرآیند ابتدا آبپوشی صورت گرفته و این ماده به صورت مونو هیدرات و یا تک آبه و با فرمول شیمیایی Na2CO3.H2O در خواهد آمد. سپس این ترکیب با از دست دادن آب خود دهیدراته شده و به شکل محصولی با ابعاد درشت‌تر و همچنین چگالی بالاتر تبدیل می‌شود.
به جز روش ذکر شده سدیم کربنات سنگین را از روش‌های دیگری نیز مانند روش سولوی در حجم بالا تولید می‌کنند. با استفاده از این روش سدیم کربنات را از کربنات کلسیم و یا به عبارتی سنگ آهک، سدیم کلرید ( نمک خوراکی ) و آمونیاک به دست می‌آورند. از دیگر فرآیندهای شیمیایی تولیدکننده این محصول می‌توان به فرآیند للانگ و هو اشاره کرد.
به طور کلی بیش از 50 درصد سدیم کربنات سنگین به منظور تولید شیشه و محصولات شیشه‌ای به کار برده می‌شود. در واقع این نوع سدیم کربنات ماده‌ای اساسی و کاربردی در تولید انواع شیشه است. این ماده در صنعت شیشه‌سازی به عنوان عاملی موثر در عمل ذوب کردن سیلیس به کار برده می‌شود. از آن‌جایی که کشور ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان شیشه و محصولات شیشه‌ای در خاورمیانه به شمار می‌رود، این ماده را در حجم بسیار فراوان تولید و حتی به سایر کشورهای جهان نیز صادر می‌کند.
کاربردهای سدیم کربنات سنگین
سدیم کربنات سنگین با توجه به ویژگی‌ها و مزایای بسیار فراوانی که دارد در صنایع بسیار مختلفی به عنوان ماده اصلی و پایه به کار برده می‌شود. در ادامه به بررسی برخی کاربردهای این ماده ارزشمند در صنایع مختلف خواهیم پرداخت.
استفاده در صنعت شیشه سازی
حدود 50 درصد از سدیم کربنات سنگین تولید شده از روش‌های مختلف، در صنایع شیشه‌سازی مورد استفاده قرار داده می‌شود. لازم به ذکر است که استفاده از سدیم کربنات و سود سوزآور در ساخت انواع شیشه مورد نیاز است. همان‌طور که در قسمت‌های قبلی بیان کردیم، سدیم کربنات نوع سنگین دارای ذراتی با ابعاد بزرگتر بوده که چگالی به نسبت بالاتری نسبت به نوع سبک آن دارند. همین امر موجب شده است تا از این ماده به منظور کاهنده دمای ذوب شیشه استفاده کنند. لازم به ذکر است که سدیم موجود در سدیم کربنات موجب حل شوندگی بهتر سلیس در آب می‌شود. علاوه بر این سدیم کربنات سنگین به دلیل خاصیت قلیایی قابل توجهی که دارد می‌تواند در شکل‌دهی شیشه آسان‌تر کرده و شیشه را شکل‌پذیرتر کند.
به منظور ساخت انواع شیشه‌های درب و پنجره، شیشه مخصوص صفحات خورشیدی، شیشه‌های به کار برده شده در آیینه، شیشه‌های چند لایه خودرو، ظروف شیشه‌ای که در آشپزخانه به کار برده می‌شوند، شیشه دارو، شیشه فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی، بطری‌های شیشه‌ای، ظروف و تجهیزات شیشه‌ای آزمایشگاهی از سدیم کربنات سنگین استفاده می‌کنند. از سدیم کربنات سنگین علاوه در صنایع تولیدکننده شیشه در صنایع دیگری همچون صنایع ساخت کاشی و سرامیک نیز استفاده می‌شود.
استفاده در صنعت آجرپزی
یکی دیگر از کاربردهای این ماده در صنعت آجرپزی است. از این سدیم کربنات سنگین در آجرپزی به منظور کاهش میزان آب مورد نیاز برای اکسترود کردن خاک رس به کار برده می‌شود. در واقع در این صنعت به عنوان عاملی مرطوب‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده به عنوان نرم‌کننده آب
سدیم کربنات سنگین به دلیل دارا بودن از قابلیت حذف یون‌هایی نظیر منیزیم (+Mg2) و کلسیم (+Ca2) موجود در آب سخت، می‌تواند به نرم کردن آن کمک کند.
از جمله دیگر کاربردهای این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
• از بین بردن و زدودن کپک چوب
• استفاده در تولید نان نمکی (چوب شور)
• جهت تولید مواد غذایی مانند ماکارونی
• تولید چوب بستنی
• استفاده به عنوان رسانا در فرآیند الکترولیز
• استفاده به عنوان عامل اصلی تیتراسیون اسید و باز
• استفاده به عنوان نرم‌کننده آب در شستشوی البسه
• استفاده در صنایع فلزی، بطری‌سازی، ریخته‌گری، واحدهای تصفیه نمک، چرم سازی، تولید کاغذ و بسیاری صنایع دیگر
• استفاده به عنوان ماده ضد رسوب در ماشین‌های بخار و همچنین برخی لوازم آشپزخانه مانند کتری‌ها
مضرات و خطرات سدیم کربنات سنگین
سدیم کربنات سنگین نیز مانند سایر محصولات شیمیایی علاوه بر کاربردها و مزایای بسیار فراوان، مضرات و خطراتی را نیز به همراه دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
از آن جایی که سدیم کربنات ماده‌ای شیمیایی و دارای قابلیت بازی است در صورت برخورد با چشم و پوست موجب روز عوارضی می‌شود. تماس این ماده با چشم در بسیاری موارد موجب ایجاد علائمی همچون سوزش، خارش، التهاب و آبرزش چشم می‌شود. از این رو توصیه می‌شود که در صورت کار با این ماده از عینک‌های مخصوص استفاده نمائید.
لازم به ذکر است که برخورد این ماده با پوست بدن نیز موجب تحریک آن شده و علائمی همچون سوزش، خارش و التهاب را در پی خواهد داشت. باید بدانید که این ماده می‌تواند از طریق پوست بدن جذب شده و خطراتی را برای سلامت فرد ایجاد کند. از این توصیه می‌شود که در حین کار با این محصول از دستکش‌های وخصوص استفاده کنید.
بلع سدیم کربنات سنگین بسیار خطرناک بوده و می‌تواند دستگاه گوارش انسان را تحریک و به آن آسیب‌هایی جدی وارد کند. به همین خاطر توصیه اکید می‌شود که این ماده را در منزل و در دسترس کودکان قرار ندهید. اگر فردی سهوا این ماده را بلعید، سریعا وی را به بیمارستان و یا مراکز درمانی منتقل کنید.
این ماده علاوه بر تاثیرات و آسیب‌هایی که ممکن است در انسان‌ها ایجاد کند، بر روی حیوانات نیز اثرات نامطلوبی خواهد داشت، در برخی موارد مشاهده شده است که این ماده می‌تواند در قدرت باروری حیوانات تاثیر منفی داشته باشد.
شرایط و نحوه نگهداری از سدیم کربنات سنگین
افراد و یا شرکت‌هایی که اقدام به خرید این محصول به مقدار عمده و فراوان می‌کنند، باید از شرایط و نحوه نگهداری این ماده نیز آگاهی داشته باشند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است.
- در صورت کار و تماس با سدیم کربنات سنگین باید از لوازم و تجهیزات ایمنی مخصوص مانند عینک، ماسک، دستکش و پوشش‌های مخصوص آزمایشگاهی استفاده کرد. در صورت بروز هرگونه علائم ناشی از تماس، استنشاق و بلع این ماده سریعا به پزشک و یا مراکز درمانی مراجعه کنید.
- محل نگهداری این ماده باید به دور از رطوبت و آب باشد، زیرا این ماده در صورت برخورد با آب و جذب رطوبت به صورت کلوخه‌ای در می‌آید.
- سعی کنید این ماده را در ظروف و یا بسته‌بندی‌های مناسب و به دور از مواد اسیدی قرار دهید.
- انبارهای حاوی این ماده شیمیایی بهتر است از سیستم تهویه مناسب برخوردار باشند.
- در زمان حمل و نقل این ماده، کارگران و تمام افرادی که در معرض تماس با این ماده هستند باید این کار را با دقت انجام داده و از تماس ماده با پوست بدن و چشم و همچنین استنشاق آن جلوگیری کنند. البته لازم به ذکر است که یکی از مزایای حمل و نقل سدیم کربنات سنگین این است که این ماده به دلیل دارا بودن از ذراتی درشت‌تر از گرانول، در هنگام حمل و نقل موجب ایجاد گرد و خاک نشده و کمتر در هوا و محیط اطراف پخش می‌شوند.
- از قرار دادن مستقیم بسته‌بندی‌های حاوی این محصول بر روی زمین خودداری کنید.
- از آن جایی که سدیم کربنات محصولی با قدرت خورندگی بالا بوده و قلیا است، از قرار دادن آن در کنار عوامل ناسازگار جلوگیری کنید.
شرکت‌های تولیدکننده سدیم کربنات سنگین
همان‌طور که بیان شد سدیم کربنات سنگین دارای کاربردهای بسیار فراوان در صنایع مختلف است، شرکت‌های بسیاری در سطح جهان به تولید و عرضه این محصول می‌پردازند. آمریکا یکی از بزرگترین و فعال‌ترین کشورهای تولیدکننده و صادرکننده این محصول در جهان است که این محصول را در شرایطی کاملا ویژه تولید و عرضه می‌کند. کشور ایران نیز یکی از کشورهای تولید و صادرکننده این محصول بسیار با ارزش به شمار می‌رود. شرکت‌های بزرگ داخلی تولیدکننده این ماده در سمنان، شیراز و مراغه واقع شده‌اند که سالانه مقادیر بسیار فراوانی از این محصول را تولید و روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌کنند.
کشور مکزیک نیز یکی از بزرگترین واردکنندگان این محصول در سراسر دنیا به شمار می‌رود که سال‌ها هزاران تن از این ماده ضروری و مهم را از کشورهای دیگر خریداری کرده و مورد استفاده قرار می‌دهد.
شرکت‌های تولیدکننده، سدیم کربنات سنگین را در قالب کیسه‌های 45 و 50 کیلوگرمی و همچنین بیگ بگ و بسته‌های یک تنی بسته‌بندی می‌کنند. از این رو بسیاری از خریداران صنایع مختلف می‌توانند این محصول را در حجم‌های زیاد و یا کم و متناسب با نیاز خود خریداری کنند.
قیمت سدیم کربنات سنگین
قیمت سدیم کربنات سنگین برای مصرف‌کنندگان این محصول به عوامل بسیار متعددی بستگی دارد که از جمله این عوامل می‌توان به میزان خلوص و یا درصد ناخالصی این ماده، برند تولید کننده محصول، نوع بسته‌بندی، هزینه‌های حمل و نقل، میزان محصول مورد نیاز و در صورت وارداتی بودن محصول به نوسانات قیمت ارز و … اشاره کرد.
در هنگام خرید سدیم کربنات سنگین نیز باید موارد بسیار مهمی از جمله مقدار خلوص و ناخالصی ماده، گرید ماده، کیفیت محصول ارائه شده، اندازه و نوع سدیم کربنات، نوع بسته‌بندی، چگالی محصول مورد نظر و استانداردهای محصول را در نظر داشته باشید.
شرکت سالار شیمی
به منظور خرید سدیم کربنات سنگین مرغوب و باکیفیت در حجم دلخواه، می‌توانید به سایت شرکت سالار شیمی مراجعه کنید. شرکت سالار شیمی یکی از بزرگترین و معتبرترین شرکت‌های اقتصادی عرضه کننده انواع محصولات شیمیایی در ایران به شمار می‌رود. این شرکت با عرضه انواع محصولات شیمیایی باکیفیت و مرغوب توانسته است توجه بسیاری از خریداران را به خود جلب کند. شما عزیزان نیز به منظور کسب اطلاعات بیشتر درباره نحوه فروش و قیمت محصولات می‌توانید به آدرس اینترنتی این شرکت مراجعه و در صورت نیاز با کارشناسان این مجموعه ارتباط برقرار کنید.
با سپاس از همراهی شما عزیزان
