سدیم کربنات سبک
سدیم کربنات سبک Soda ash light
سدیم کربنات به دو صورت سبک و سنگین تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد. سدیم کربنات سبک و سنگین دارای وزن مولکولی، خواص شیمیایی و شیمیایی یکسانی بوده و تنها تفاوت آن‌ها با یکدیگر در اندازه کریستال‌ها و در نتیجه چگالی آن‌ها است. سدیم کربنات سبک یکی از انواع سدیم‌ها به شمار رفته و نام دیگر آن سودا اش و یا به عبارتی خاکستر سودا است. از نام‌های دیگر این ماده می‌توان به دود سود، سودا شستشو و یا کریستال سودا اشاره کرد.
آنچه در ادامه خواهید خواند...
روش های تولید سدیم کربنات سبک
این ماده به طور معمول دارای ظاهری جامد و پودری بوده و به رنگ سفید است. سدیم کربنات سبک به صورت طبیعی و یا با استفاده از نمک تولید می‌شود. لازم به ذکر است که سنگ ترون یکی از منابع اصلی سدیم کربنات به شمار می‌شود، اما به طور کلی سدیم کربنات سبک را از دو روش زیر به دست می‌آورند:
- با استفاده از نمک خوراکی و یا به عبارتی سدیم کلرید و کربنات کلسیم ( از طریق فرآیندی به نام سولوی Solvay سودا آمونیاک )
- با استفاده از سنگ‌های معدنی کربنات سدیم و همچنین کربنات هیدروژن (ترونا و نهکولیت)
- یکی دیگر از روش‌های تولید سدیم کربنات استفاده از پساب خمیر کاغذ است. در این روش سدیم کربنات سدیم در مقدار محدود و بسیار اندک تولید شده و نسبت به روش‌های دیگر ارزانتر است.
ویژگی های سدیم کربنات سبک
کربنات سدیم سبک دارای کمتر از نیم درصد سدیم کلرید بوده و از قابلیت امولسیون کنندگی بسیار مناسبی است. به همین خاطر است که از آن در تولید انواع شوینده‌ها و به منظور تمیز کردن و پاکسازی انواع لکه‌های چربی و روغن استفاده می‌کنند.
کربنات سدیم سبک دارای دانه‌های سفید رنگ، ریز و ظریف است که موجب به وجود آمدن پودری یکدست و نرم و همچنین ظاهری متفاوت از سدیم کربنات سنگین شده است. پودر سدیم کربنات سبک فاقد بودی خاص و یا خاصیت سمی است، به همین خاطر به عنوان ترکیبی پایدار و غیر قابل اشتعال به کار برده می‌شود. این ماده به دلیل برخوردار بودن از خواص و ویژگی‌های منحصر به‌فرد در تولید بسیاری از محصولات شیمیایی و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده دارای چگالی برابر با 0.77 گرم بر سانتی‌متر مکعب بوده که تقریبا یک دوم چگالی سدیم کربنات سنگین است.
از جمله واکنش‌های رایج سدیم کربنات می‌توان به واکنش آن با اسید کلریدریک و اسید سولفوریک اشاره کرد که در ادامه به شرح آن‌ها پرداخته‌ایم:
واکنش سدیم کربنات با اسید کلریدریک
در واکنش بین این دو ماده مقادیر فروانی گاز کربن دی اکسید، نمک خوراکی و آب به دست می‌آید. بر اثر ترکیب شدن سدیم کربنات با اسید کلریدریک، اتم‌های هیدروژن در دو ملکول HCI به کربنات سدیم منتقل شده و کربنیک اسید (H2CO3) تولید می‌شود. در این واکنش سدیم موجود نیز با یون‌های کلرید ترکیب شده و سدیم کلراید و یا به عبارتی نمک خوراکی را تولید می‌کنند. کربونیک اسید به وجود آمده در این فرآیند نیز به دلیل ناپایداری، به آب و کربن دی اکسید تجزیه خواهد شد.
این واکنش در مصارف صنعتی و در جاهایی که قصد حذف اسید اضافی را دارند بسیار کاربردی و مفید است. لازم به ذکر است که انجام این واکنش در منزل و یا در مکان‌هایی که فاقد تجهیزات ایمنی مناسب است توصیه نمی‌شود.
واکنش سدیم کربنات با اسید سولفوریک
این واکنش نیز به ترتیب زیر بوده و در طی آن کربن دی اکسید، آب و سولفات سدیم تولید می‌شود. لازم به ذکر است که کربن دی اکسید تولید شده در این واکنش به صورت گازی است.
Na2CO3 + H2SO4 → Na2SO4 + CO2 + H2O
کاربردهای سدیم کربنات سبک
کاربردهای سدیم کربنات سبک در صنایع مختلف بیشتر از آن چیزی است که شما تصور می‌کنید، از این رو در ادامه به بررسی برخی از صنایعی که این ماده در آن ها به کار برده می‌شود خواهیم پرداخت:
استفاده در تولید مواد شوینده
همانطور که پیش‌تر بیان شد بسیاری از تولیدکنندگان مواد شوینده از این ماده به منظور تولید انواع شوینده‌های مختلف از جمله صابون و… استفاده می‌کنند. سدیم کربنات از قدرت پاک‌کنندگی بسیار بالا و همچنین خاصیت آنتی‌باکتریال مناسبی برخوردار بوده و در هنگام تماس با انواع لکه‌ها و آلودگی‌های ایجاد شده بر روی لباس، می‌تواند آن‌ها را به خوبی پاک کند.
لازم به ذکر است که مایع ظرفشویی، مایع لباسشویی و صابون‌هایی که در ترکیب آن‌ها از سدیم کربنات سبک استفاده شده است، کف بسیار بیشتری تولید کرده و در نتیجه قدرت پاک‌کنندگی بیشتری خواهند داشت. یکی دیگر از خواص بی‌نظیر این ماده که آن را به گزینه بسیار مناسبی برای شستشو تبدیل کرده است، خاصیت امولسیون‌کنندگی آن است. این ماده با دارا بودن از این خاصیت به خوبی در آب حل شده و می‌تواند عملیات شستشو را آسان‌تر و بهتر کند.
استفاده در لوازم آرایشی بهداشتی
سدیم کربنات سبک به دلیل برخورداری از خاصیت بافری و تنظیم ph می‌تواند گزینه بسیار مناسبی برای تولید انواع شامپوها باشد. لازم به ذکر است که برخی از تولیدکنندگان مواد و لوازم آرایشی و بهداشتی، علاوه بر شامپو در خمیردندان‌ها نیز از این ماده استفاده می‌کنند. سدیم کربنات سبک به کار برده شده در برخی از خمیر دندان‌ها به عنوان عاملی ساینده و تمیزکننده عمل کرده و دندان‌هایی زیبا و سالم را برای شما به ارمغان می‌آورد.
لازم به ذکر است که جوش شیرین و سدیم کربنات سبک دارای دو ترکیب بسیار مشابه با یکدیگر هستند. این دو جزو ترکیبات یونی به شمار رفته و دارای قابلیت انحلال در آب هستند. هر دو این محصولات دارای ظاهری مشابه، پودری شکل و سفید رنگ بوده و در صورت تماس با پوست موجب ایجاد حساسیت، سوزش و خراش می‌شوند. جوش شیرین (بی‌کربنات سدیم) در مواردی همچون تمیزکاری، جرم‌گیری، آشپزی و… به کار برده می‌شود.
استفاده در ساخت مواد اطفا حریق
جالب است بدانید که جوش شیرین و یا همان بی‌کربنات سدیم نیز که یکی از عوامل اصلی در خاموش کردن آتش به شمار می‌رود نیز از سدیم کربنات تولید می‌شود. البته لازم به ذکر است که در فرآیند تولید سدیم کربنات سبک به روش سولوی، این ماده به صورت محصول جانبی به دست می‌آید.
در صنایع تولید پنبه
علاوه بر بی‌کربنات سدیم، از سدیم کربنات سبک به منظور تولید بوراکس و بی‌سولفیت سدیم نیز استفاده می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای مهم این ماده در صنایع تولید پنبه است که به عنوان خنثی‌کننده سولفوریک اسید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده در تولید کاغذ
در صنایع تولید کاغذ از سدیم کربنات سبک به منظور تنظیم‌کننده ph استفاده می‌کنند.
استفاده به عنوان نرم‌کننده سختی آب
لازم است بدانید که آب‌های حاوی ترکیباتی مانند کلسیم و منیزیم به نوعی آب سخت به شمار می‌روند. عموما سختی‌گیری این آب‌ها کار بسیار سخت و امکان‌ناپذیری است. به همین خاطر باید از ماده‌ای که دارای قابلیت نرم‌کنندگی آب سخت را دارد استفاده کرد. سدیم کربنات سبک یکی از این ماده‌ها است که دارای قابلیت نرم‌کنندگی بوده و می‌تواند موجب حذف شدن یون‌های منیزیم و کلسیم از آب شده ودر نتیجه آن را نرم نماید. در روش نرم کردن آب توسط سدیم کربنات سبک، یون‌های منیزیم و کلسیم را می‌توان به صورت رسوبات جامد و نامحلول از آب جدا کرد.
استفاده در آب استخر
یکی از معضلاتی که در بسیاری از استخرها وجود دارد، میزان ph تنظیم نشده است. عدم تنظیم میزان اسیدیته آب استخر علاوه بر ایجاد مشکلات پوستی متفاوت، می‌تواند عملکرد برخی از مواد ضدعفونی‌کننده که به آب استخر اضافه شده است را نیز تحت تاثیر قرار داده و کاهش دهد. سدیم کربنات سبک می‌تواند از این امر جلوگیری کرده و آب استخر را تصفیه نماید.
استفاده در تصفیه آب
به طور معمول از سدیم کربنات سبک در مخازن شهری به عنوان ماده‌ای جهت خنثی کردن اثرات اسیدی کلر استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که از سدیم کربنات سبک به دلیل پایداری و اندازه‌گیری آسان، در آزمایشگاه‌های شیمی به منظور عاملی برای تتراسیون اسید و باز استفاده می‌کنند.
به طور کلی 50 درصد از سدیم کربنات سبک در تولید شیشه و محصولات مرتبط، 18 درصد در تولید دیگر مواد شیمیایی و 10 درصد دیگر در تولید انواع مواد شوینده و صابون به کار برده می‌شود.
مضرات سدیم کربنات سبک
سدیم کربنات سبک به طور کلی ماده‌ای شیمیایی و بسیار واکنش‌پذیر بوده و به همین خاطر می‌تواند خطراتی را برابر سلامت و ایمنی افراد به وجود بیاورد. تنفس سدیم کربنات سبک می‌تواند اثرات سویی را بر روی سیستم تنفسی داشته و موجب بروز علائمی مانند سرفه، تنگی نفس و همچنین در برخی موارد ورم ریوی شود.
از آن‌جایی که این ماده، محصولی حساسیت‌زا و دارای قابلیت اسیدی و بازی است، در صورت تماس با چشم ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری را با خود به همراه داشته باشد. این ماده ممکن است به قرینه چشم آسیب وارد کرده و موجب سوختگی آن شود. به همین خاطر توصیه اکید می‌شود که در صورت تماس این ماده با چشم، پوست سریعا محل را با آب فراوان مورد شستشو قرار داده و در صورت ادامه پیدا کردن علائم سریعا به پزشک و یا مراکز درمانی مراجعه کنید. ( لازم به ذکر است که از مالش چشم آسیب‌دیده خودداری کنید.)
افرادی که در خانه و یا محل کار با این ماده سروکار دارند باید توجه داشته باشند که در معرض گرد و غبار ناشی از آن قرار نگرفته و در هنگام استفاده از آن با احتیاط برخورد کرده و تمامی نکات ایمنی از جمله استفاده از عینک، ماسک، دستکش و پوشش آزمایشگاهی را رعایت نمایید.
در صورت استنشاق این ماده سعی کنید که فرد را از محل کار و یا محیط حاوی ماده را به بیرون منتقل کرده و در صورت نیاز از دستگاه تنفسی استفاده کنید.
در صورت بلعیدن این ماده توسط فرد، بهتر است که یک الی دو لیوان آب را به فرد خورانده و در صورت نیاز به مرکز درمانی انتقال داده شود. در صورت بیهوش شدن فرد به هیچ عنوان به او چیزی نخورانیده و سریعا به پزشک و یا مراکز درمانی منتقل کنید.
شرایط نگهداری سدیم کربنات سبک
پودر سدیم کربنات سبک را باید به دور از آب و رطوبت و در محیط‌هایی خشک و خنک نگهداری کرد. محل نگهداری این ماده شیمیایی باید به دور از مواد اسیدی و قابل اشتعال باشد، زیرا امکان آتش‌سوزی و انفجار وجود دارد.
لازم است بدانید که سدیم کربنات سبک در صورت قرار گرفتن در معرض هوا و رطوبت حالت پودری خود را از دست داده و به صورت کلوخه در خواهد آمد، به همین خاطر محل نگهداری این ماده باید دارای سیستم تهویه مناسب باشد. به نگهدارندگان این محصول توصیه می‌شود که این ماده را به دور از موادی نظیر فلورین، لیتیم، آلومینیوم و همچنین مواد اسیدی نگهداری کرده تا از واکنش آن با آن‌ها جلوگیری به عمل آید.
شرکت‌های تولیدکننده سدیم کربنات سبک
سدیم کربنات سبک به دلیل خواص و ویژگی‌های در صنایع بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، از این رو شرکت‌های داخلی و خارجی بسیاری در زمینه تولید این محصول فعالیت می‌کنند. از جمله استان‌های ایران که دارای بزرگترین و مشهورترین شرکت‌های تولید سدیم کربنات سبک هستند می‌توان به شیراز، مراغه و سمنان اشاره کرد.
لازم به ذکر است که شرکت‌های تولیدکننده سدیم کربنات سبک، این محصول را در قالب بسته‌بندی‌های 50 کیلوگرمی تولید و به بازار عرضه می‌کنند. از این رو مصرف‌کنندگان می‌توانند با توجه به نیاز خود این محصول را در حجم‌های کم و یا زیاد تهیه نمایند.
قیمت سدیم کربنات سبک به عوامل بسیاری بستگی دارد. از جمله مواردی که در قیمت این ماده تاثیرگذار هستند می‌توان به حجم ماده مورد نیاز، درصد خلوص، قیمت ارز، کشور تولیدکننده ( باید بدانید که قیمت محصول ایرانی به طبع ارزانتر از قیمت محصول خارجی آن است.)، هزینه حمل و نقل، برند تولیدکننده محصول و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
شرکت سالار شیمی
یکی از مهمترین دغدغه‌های فعالانی که در حوزه محصولات شیمیایی فعالیت می‌کنند، خرید سدیم کربنات سبک از فروشنده‌های معتبر، باسابقه و قابل اعتماد است. از این رو باید بگوییم که سالار شیمی که یکی از برترین و بزرگترین شرکت‌های عرضه‌کننده انواع محصولات شیمیایی از جمله سدیم کربنات سبک در ایران به شمار می‌رود که آماده خدمت‌رسانی به شما عزیزان خریدار است. همچنین شرکت سالار شیمی با هدف افزایش اعتماد مشتریان خود آماده پذیرش کلیه انتقادات و پیشنهادات شما عزیزان در این زمینه است. به منظور نحوه سفارش خرید، قیمت و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان این مجموعه ارتباط برقرار کنید.
با سپاس از همراهی شما عزیزان
